Σφήκα

H σφήκα είναι έντομο, υμενόπτερο (Hymenoptera), απόκριτο (Apocrita) και κεντροφόρο. Οι σφήκες έχουν ελάχιστο τρίχωμα και είναι πολύ έντονα χρωματισμένες. Μοιάζουν πάνοπλες συγκριτικά με τις μέλισσες και είναι κυνηγοί άλλων εντόμων, μεταξύ αυτών και των μελισσών. Η σφήκα, σε αντίθεση με την μέλισσα, επιβιώνει μετά από ένα τσίμπημα. Οι φωλιές που σχηματίζουν είναι γκρίζες και θυμίζουν χαρτόνι. Χτίζονται σε απρόβλεπτες θέσεις, ακόμα και εντελώς κατακόρυφα, και ανάλογα το είδος των σφηκών διαφέρουν σε σχήμα. Δεν είναι απαραίτητα επιθετικά έντομα, αλλά επειδή οι επαφές τους με τον άνθρωπο είναι πιο συχνές από ότι του ανθρώπου με τις μέλισσες τα τσιμπήματα είναι και αυτά πιο συχνά.

Γενικά οι σφήκες δεν είναι επιθετικές προς τον άνθρωπο. Θα τσιμπήσουν μόνο όταν νιώσουν απειλή για αυτές ή για την φωλιά τους. Έτσι τις περισσότερες φορές το τσίμπημα προέρχεται από κάποια επαφή κατά λάθος. Δυστυχώς αρκετοί άνθρωποι είναι αλλεργικοί στις σφήκες και έχουν σημειωθεί και θανάσιμα περιστατικά παρόλο που το δηλητήριο της σφήκας δεν θεωρείται ιδιαιτέρως επικίνδυνο. Δύο είναι οι κύριες κατηγορίες που εμπίπτουν τα διάφορα είδη σφήκας: οι απόμερες – μοναχικές σφήκες και οι κοινωνικές σφήκες.

Οι μοναχικές ζουν και αναπαράγονται μόνες τους. Κατά βάση είναι σαρκοβόρες και τρέφονται με άλλα έντομα. Γι’ αυτό το λόγο είναι συνήθως ωφέλιμο έντομο για τη γεωργία, καθώς ελέγχει τους πληθυσμούς σε αρκετά επιβλαβή για τα φυτά έντομα. Σε αρκετές περιοχές για κάθε έντομο, υπάρχει ένα είδος σφήκας που είναι ειδικευμένος θηρευτής του. Οι κοινωνικές είναι οι πιο συνηθισμένες σφήκες στο Ελλαδικό χώρο. Ζουν σε σμήνη χτίζοντας φωλιές. Έχουν βασίλισσα, κηφήνες και θηλυκές στείρες σφήκες όπως ακριβώς και οι μέλισσες. Οι θηλυκές είναι κεντροφόρες και έχουν δηλητήριο. Στο τέλος του καλοκαιριού όλες οι σφήκες εκτός από τις μελλοντικές βασίλισσες πεθαίνουν. Οι μελλοντικές βασίλισσες αφού έχουν ζευγαρώσει, πέφτουν σε λήθαργο σε κάποιο μέρος προφυλαγμένο από τον καιρό, μέχρι τη επόμενη άνοιξη, οπότε θα ξυπνήσουν και θα φτιάξουν τη δικιά τους νέα αποικία. Αρκετές φορές φτιάχνουν τη αποικία τους, σε ήδη υπάρχουσα φωλιά.

Οι σφήκες έχουν διαφορετική διάρκεια ζωής. Οι θηλυκές στείρες σφήκες ζουν συνήθως 10-25 μέρες, οι αρσενικές λίγο περισσότερο και οι βασίλισσες περίπου ένα χρόνο.