Κουνούπι
Το κουνούπι είναι δίπτερο έντομο της οικογένειας Culicidae με 3.500 περίπου είδη ανά τον κόσμο. Θεωρείται ο νούμερο ένα φονιάς ανθρώπων παγκοσμίως.
Το αρσενικό κουνούπι έχει πιο τριχωτές κεραίες από του θηλυκού. Τα κουνούπια τρέφονται με νέκταρ ή γύρη που βρίσκουν στη φύση, όμως τα θηλυκά χρειάζονται και αίμα προκειμένου να μπορέσουν να ζήσουν και να κάνουν αβγά. Εφόσον το θηλυκό πραγματοποιήσει ένα γεύμα αίματος τότε ωριμάζουν τα αβγά του τα οποία και τοποθετεί στην επιφάνεια του νερού και στη συνέχεια εκκολάπτονται οι προνύμφες που τρέφονται με διάφορα οργανικά κατάλοιπα. Τα κουνούπια ερεθίζονται και προσελκύονται από την κίνηση, από τη σωματική θερμότητα, από την υγρασία και το διοξείδιο του άνθρακα που εκπνέεται με την αναπνοή. Το σφύριγμα που κάνουν προέρχεται από το συγχρονισμένο τους φτερούγισμα. Παρασύρονται εύκολα από τον άνεμο και έτσι μπορούν να μεταφερθούν σε μεγάλες αποστάσεις. Η δραστηριότητα τους έχει να κάνει με τη θερμοκρασία και την υγρασία του αέρα.
Έτσι τις πρώτες πρωινές, τις πρώτες νυχτερινές ώρες και κατά τη διάρκεια της νύχτας τα περισσότερα είδη είναι πιο ενεργητικά και τσιμπούν, αλλά υπάρχουν και είδη που τσιμπούν και όλο το εικοσιτετράωρο. Το τσίμπημα του κουνουπιού προκαλεί κοκκινίλα στο δέρμα, πρήξιμο και έντονη ενοχλητική φαγούρα. Παρά την άποψη που επικρατεί ένα σκούρο δέρμα προσελκύει περισσότερο τα κουνούπια παρά ένα ανοιχτόχρωμο.
Οι πληθυσμοί των κουνουπιών αποτελούν σημαντικό παράγοντα για τη δημόσια υγεία μεταδίδοντας στον άνθρωπο ιδιαίτερα σοβαρές ασθένειες. Οι άμεσες επιπτώσεις από την δραστηριότητα των κουνουπιών είναι σε γενικές γραμμές η όχληση, ο κνησμός, οι δερματίτιδες (εξανθήματα, κ.α.) και οι αλλεργίες. Οι έμμεσες επιπτώσεις από την παρουσία των κουνουπιών είναι ιδιαίτερης υγειονομικής σημασίας. Τα κουνούπια είναι φορείς και ενδιάμεσοι ξενιστές σοβαρών ασθενειών του ανθρώπου και των ζώων. Στον άνθρωπο μεταδίδουν το πλασμώδιο της ελονοσίας, τον ιό του κίτρινου και του δάγγειο πυρετού, τον ιό του Δυτικού Νείλου, τη φιλαρίαση αλλά και ιογενείς εγκεφαλίτιδες. Στα ζώα μεταδίδουν ελονοσία, διροφιλαρίαση, μυξομάτωση, τουλαρέμια κ.α. ανάλογα με το γένος τους.
Υπάρχουν 3 διαδεδομένα γένη κουνουπιών
- Ο ανωφελής. Το γένος αυτών των κουνουπιών είναι ο φορέας της ελονοσίας και των ασθενειών της εγκεφαλίτιδας και φιλαρίασης. Μέσα στο σώμα του κουνουπιού το μικρόβιο παραμένει και αναπτύσσεται. Στη συνέχεια μεταφέρεται στους σιελογόνους αδένες του και έτσι με νέο τσίμπημα σε σώμα υγιούς ανθρώπου, μεταφέρει μέσω του σάλιου του το μικρόβιο στον οργανισμό του. Το ανωφελές κουνούπι ζει από 18 μέρες μέχρι 4-5 εβδομάδες.
- Το κοινό κουνούπι. Πολλαπλασιάζεται σε στάσιμα και μολυσμένα νερά αλλά και σε μέρη όπου υπάρχει αρκετή υγρασία. Τα αβγά του τα γεννάει στην επιφάνεια του νερού. Ζει 10 – 15 μέρες αλλά σε ψυχρές συνθήκες μπορεί να ζήσει και περισσότερο. Μπορεί να μεταφέρει την ασθένεια της εγκεφαλίτιδας, αλλά αρκετά δύσκολα, ενώ την ασθένεια της φιλαρίασης μόνο σε τροπικές περιοχές.
- Το γένος αηδής μεταδίδει τον Κίτρινο πυρετό. Διαφέρει από το κοινό κουνούπι στο ασημένιο χρώμα που έχει ο θώρακάς του. Αναπαράγεται μετά από πλημμύρες σε δεξαμενές βρόχινου νερού ή σε αρμυρά έλη. Η ζωή του είναι συνήθως σύντομη (10-15 μέρες) αλλά κάτω από κατάλληλες ψυχρές κλιματολογικές συνθήκες μπορεί να ζήσει έως και μερικούς μήνες.
Καταπολέμηση:
Η καταπολέμηση των κουνουπιών γίνεται με υπολειμματικούς ψεκασμούς σε εξωτερικές επιφάνειες κτιρίων, γύρω από εστίες αναπαραγωγής κουνουπιών.